Szkudła i Przyranie – co je łączy?

Powiększ obraz

Szkudła. Nazwa może niewiele mówić. Istotnie, w tej wsi koło słynnego wielkopolskiego Gołuchowa nie ma aż tak istotnych atrakcji turystycznych, które ściągałyby rzesze turystów. Wpis dotyczyć będzie dziwnej deklinacji, którą mieszkańcy wytrzasnęli nie wiadomo skąd.

Nieraz przejeżdżałem przez nią rowerem, także dziś, 22 kwietnia 2023. Autobusów za wiele tam nie ma, a jeśli już, to do Pleszewa, nie do Kalisza. Dziwi mnie widniejący na sklepie napis, na którym użyto rażąco błędnej formy w Szkudli. Również w sieci taka odmiana występuje niejednokrotnie (np. tutaj). Tymczasem – zaznaczam – to jest Szkudła, a nie Szkudla.

Według Wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części odmienia się ją w liczbie mnogiej: mieszka się w Szkudłach, a jedzie do Szkudeł. Zakładając, że nazwa się zdepluralizowała, jeśli można użyć takiego określenia (mówiąc prościej, stała się liczbą pojedynczą), to przecież powinno być: mieszkać w Szkudle i jechać do Szkudły.

W słownikach można znaleźć słowo szkudła w znaczeniu gont, więc liczba pojedyncza jest akceptowalna, ale pod warunkiem, że mówi i pisze się w Szkudle. Taką formę stosuje się też w Wikipedii. Niekiedy wyrazy pospolite odmieniamy inaczej niż nazwy miejscowości, ale tu nie może być mowy o żadnej Szkudli, ponieważ ta forma nijak nie pasuje do mianownika.

W powiecie kaliskim są Przyranie, ale mimo oficjalnej liczby mnogiej zwyczaj jest taki, żeby raczej używać nazwy w liczbie pojedynczej. Zatem byłem na grzybach w Przyraniu, a nie – jak chcieliby autorzy rządowego spisu nazw – Przyraniach, choć obie te formy są do przyjęcia. Urzędowy wykaz powinien więc zostać zrewidowany, skoro zawiera językowo martwe formy. Nie do przyjęcia byłoby zaś np. w Przyrani, gdyż to nie jest ta Przyrania, lecz to Przyranie (l. poj.) bądź te Przyranie (l. mn.). Na szczęście takiej formy nie słyszałem.